Η εργασία σε βάρδιες που περιλαμβάνει και τη νυχτερινή βάρδια προκαλεί αποσυντονισμό των φυσιολογικών κιρκαδικών ρυθμών, με ψυχοσωματικές επιπτώσεις και βλαπτικά βραχυχρόνια και μακροχρόνια αποτελέσματα στην υγεία των εργαζομένων.
Η νυκτερινή εργασία είναι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες που μπορεί να μεταβάλει τις φυσιολογικ
ές απαντήσεις του άξονα υπόφυσης –υποθαλάμου-επινεφριδίων με συνέπεια τη διαταραχή της ψυχοσωματικής ισορροπίας και υγείας των εργαζομένων.
Η εργασία σε νυκτερινή βάρδια αποτελεί μια αντικειμενικά στεσσογόνο κατάσταση για τον οργανισμό κυρίως :
- Σε βιολογικό επίπεδο μέσω της διαταραχής του κύκλου ύπνου-εγρήγορσης, του φυσιολογικού κιρκαδικού ρυθμού και των βιολογικών λειτουργιών
- Στην ικανότητα προς εργασία μέσω της φυσιολογικής αυξομείωσης της προσοχής και της ετοιμότητας με επακόλουθο το μεγαλύτερο κίνδυνο λαθών και την πρόκληση ατυχημάτων
- Στην κατάσταση της υγείας, κυρίως διαταραχές του ύπνου και των συστημάτων, με μακροχρόνια πιο σοβαρές επιπτώσεις από το καρδιαγγειακό, το γαστρεντερολογικό και το νευρικό σύστημα
- Στην κοινωνική και οικογενειακή ζωή, δυσκολία στη διατήρηση των συνήθων διαπροσωπικών σχέσεων με επακόλουθες αρνητικές επιδράσεις στην οικογενειακή ζωή και τις κοινωνικές επαφές. (1)
Σημαντική συσχέτιση φαίνεται εξάλλου ότι εμφανίζει η εργασία σε νυκτερινή βάρδια με την εμφάνιση μειζόνων στηθαγχικών εκδηλώσεων. Σε μεγάλη μετανάλυση που προσφάτως δημοσιεύεται στο British Medical Journal και στην οποία συνολικά συμμετείχαν άνω των δύο εκατομμυρίων άτομα, ο κίνδυνος εμφάνισης εμφράγματος και στηθαγχικών επεισοδίων αναφέρεται ότι είναι αυξημένος σε ποσοστό 41%. (2)
Από παλαιότερες έρευνες επίσης πιθανολογείται η συσχέτιση της νυκτερινής εργασίας με διαφόρους τύπους καρκίνου. (3-4)
Προληπτικά μέτρα
Η πρωτογενής πρόληψη περνά μέσα από μια προσεκτικά διαμορφωμένη οργάνωση της νυκτερινής εργασίας με στόχο την αποφυγή των παθολογικών εκδηλώσεων.
Μέτρα που μπορεί να συντείνουν στο σκοπό αυτό μπορεί να είναι :
- Ελάττωση των νυκτερινών βαρδιών στις απολύτως αναγκαίες
- Αποφυγή συνεχόμενων νυκτερινών ωραρίων, χορήγηση ρεπό μετά από νυκτερινή βάρδια
- Εναλλαγή εργαζομένων σε νυκτερινή βάρδια ώστε να μην υπάρχει πολύ μεγάλη επιβάρυνση σε λίγους
- Η κατανάλωση γεύματος και ροφημάτων κατά τη διάρκεια της νύχτας
- Εκπαίδευση του προσωπικού και συνεχείς συστάσεις για τήρηση μέτρων ασφαλείας ώστε να αποφευχθούν τα ατυχήματα- αυξημένη επιτήρηση.
Για τα άτομα που έχουν προσβληθεί από παθήσεις που συσχετίζονται ή που μπορεί να επιδεινωθούν κατά την εργασία σε νυκτερινή βάρδια να εξετάζεται η δυνατότητα εξαίρεσης τους.
Η νυκτερινή εργασία θα πρέπει να θεωρείται ένας ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου για πρόκληση φθοράς της υγείας και θα πρέπει να διερευνάται η εμφάνιση πρόωρων σημείων ή συμπτωμάτων που υποδηλώνουν πάθηση ή ακόμα και δυσκολία προσαρμογής στο νυκτερινό ωράριο, κατά τον περιοδικό ιατρικό έλεγχο της υγείας των εργαζομένων.
Αθανάσιος Νταβέλος
Ειδικός Ιατρός Εργασίας
ΠΗΓΗ: ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΩΝ ΙΑΤΡΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
